In een kleutergroep blijft de samenstelling van de klas eigenlijk het hele schooljaar door veranderen. Door nieuwe kleuters die instromen wordt de groep gaandeweg steeds groter. In mijn eigen klas in het speciaal basisonderwijs kwamen er na de kerstvakantie maar liefst 6 kleuters bij! Bijna een verdubbeling dus hoog tijd om aan de slag te gaan met groepsvormende activiteiten. En ook nu na de lockdown zullen kinderen weer even aan elkaar moeten wennen. Daarom vandaag fijne tips voor groepsvorming in de kleuterklas.
Tik tik, wie ben ik?
Een ouderwets en welbekend spel, maar wellicht denk je er niet direct aan dat dit een prima spel is om elkaar (opnieuw) te leren kennen. In mijn klas merk ik dat leerlingen het vaak lastig vinden om de namen van klasgenootjes te onthouden dus regelmatig even oefenen met een fijn spel is zeker niet overbodig.
Je kunt ook eens kinderen koppelen die elkaar niet zo snel opzoeken en in de flow van het spel hebben ze dan echt lol met elkaar. Het gaat er zeker niet om dat alles goed geraden wordt, het gaat erom dat je plezier hebt, dat kinderen oefenen in stil zijn en gericht luisteren én dat alle namen en leerlingen weer eens voorbij komen. Omdat het spel lekker kort is komen er veel kinderen aan de beurt. Ook met een grotere klas heb je in twee kringmomenten iedereen gehad.
Tip: mocht je vanwege Corona in vaste groepjes werken dan kunnen kinderen deze oefening en ook de andere oefeningen natuurlijk in hun eigen groepje uitvoeren.
Hoeveel kinderen?
In navolging van het vorige spel is ook deze activiteit goed voor de groepsvorming. Misschien zit er nog een leerling op de grond vanuit Tik tik, wie ben ik . Deze leerling kan blijven zitten, maar nu wordt er achter hem een treintje van kinderen gevormd. Lukt het om te raden hoeveel kinderen er achter je zitten?
Ook dit is een goede oefening voor de luistervaardigheid waarbij het tellen niet het hoofdoel is, maar wel mooi meegenomen. Wat groepsvorming betreft leren kinderen elkaar bij deze activiteit ook echt ‘zien’ en de leerlingen in het treintje moeten samenwerken. Ze moeten zo stil mogelijk hun plaats innemen om het voor de leerling die mag raden zo lastig mogelijk te maken. Een spannende oefening die zorgt voor plezier en en saamhorigheidsgevoel.
Van groot naar klein
Deze activiteit kwam ik tegen in het Gouden Weken lespakket van juf Maike. Een fijn pakket vol activiteiten voor groepsvorming in de onder- en middenbouw. Deze oefening is er waarschijnlijk niet een waar je zelf nooit op gekomen zou zijn, maar voor mij persoonlijk was het toch even goed om hem weer eens te zien. Groepsvorming kan zo eenvoudig zijn en soms moet je daar gewoon weer even aan herinnert worden.
Je geeft de leerlingen de opdracht om in een rij te gaan staan van groot naar klein. Samenwerken en overleggen zijn hierbij onmisbaar dus kinderen hebben elkaar echt nodig om tot een goed resultaat te komen.
Ik paste de oefening wat aan omdat dit met mijn dertien kleuters best chaotisch is. We maakten een rij meisjes en een rij jongens. Zo kon iedereen rustig oefenen en kunnen we dit op een later moment eens met de hele klas proberen.
Wat voel ik?
Deze activiteit voer je uit als kinderen elkaar al wat beter kennen en vertrouwen. Met je rug naar iemand toe zitten die vervolgens iets op jouw rug gaat tekenen kan best spannend zijn. En heel moeilijk, maar het gaat hier nu vooral om de ervaring.
Ik pakte er eerst logiblocks bij in de kring. We bespraken de vier basisvormen driehoek, rechthoek, vierkant en cirkel. Samen met een leerling die al langer bij mij in de klas zit liet ik zien wat de bedoeling was. Je kiest een vorm uit en tekent deze bij je maatje op zijn rug. Lukt het om te raden welke vorm het is?
Omdat het nogal kan kietelen als iemand op je rug tekent hebben kinderen over het algemeen weer veel plezier in deze werkvorm. De tastzin wordt extra aangesproken en het vertrouwen in hun klasgenoot wordt gestimuleerd.
Onze klas
Tot slot deed ik nog een activiteit rond verschillen. We horen allemaal bij elkaar, maar we zijn nu eenmaal niet allemaal hetzelfde en verschillen mogen er zijn. In dit geval telden we samen eerst het aantal kinderen in de klas. Voor veel van mijn leerlingen al een hele opgave! Door dit wekelijks te herhalen oefenen we uiteraard het resultatief tellen, maar benadrukken we ook dat we allemaal samen één klas zijn. Dit is onze klas en deze kinderen horen daarbij.
Na het tellen van de hele groep werd het aantal jongens en daarna het aantal meisjes geteld. Aan de hand van blokjes die we op elkaar stapelden bekeken we hoe de verdeling in de klas is. En wat blijkt? Er zijn evenveel jongens als meisjes! (op deze dag).
Met deze oefening leren kinderen gericht naar elkaar kijken en kijken ze naar verschillen. Je kunt nog bespreken hoe je ziet dat iemand een jongen of een meisje is, maar voor de groepsvorming is bovenstaande al voldoende.
Ik hoop dat je wat hebt aan deze tips de komende tijd. De activiteiten zijn laagdrempelig en op ieder moment gemakkelijk uit te voeren. Als start van de dag, als tussendoortje of juist als afsluiter. Je kunt je leerlingen altijd en eenvoudig helpen om weer een eenheid te worden. Veel succes en plezier!
Lees ook: De Gouden weken – een fijne start
foto header: Artem Kniaz via Unsplash